70 صفحه WORD
خلاصه فایل
مقدمه و تاريخچه
آجر از قديميترين مصالح ساختماني است كه قدمت آن بنا به عقيده برخي باستانشناسان به ده هزار سال پيش ميرسد ولي اين امر هنوز به اثبات نرسيده است. در ايران بقايا كورههاي سفالپزي و آجرپزي در شوش و سيلك كاشان كه تاريخ آنها به هزاره چهارم پيش از ميلاد ميرسد پيدا شده است و نيز نشانههايي از توليد و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده كه حاكي از سابقه شش هزار ساله آنست. ساختمان برج بابل كه از اجر بنا شده مربوط به 5000 سال قبل بوده و امروزه بقاياي آن موجود است. از آجرهاي ويرانههاي يكي از شهرهاي…
مواد اوليه
آجر نوعي سنگ مصنوعي است كه از پختن خشت خام و دگرگوني آن بر اثر گرما به دست مي آيد. خشت خام را از خاك نمناك يا گل تهيه مي كنند كه مخلوطي از خاك و كمي آب است. خاك آجر مخلوطي است از خاك رس،ماسه، فلد سپات ها، سنگ آهك، سولفات ها،سولفورها،فسفات ها،كاني هاي آهن،منگنز، ميزيم، سديم،پتاسيم، مواد آلي گياهي و غيره.
خاك رس
ماده اصلي تشكيل دهنده خاك آجر،خاك رس است كه فرمول شيميايي آن هيدروسيليكات آلومينيوم بوده و از پوسيدن و تجزيه فلد سپات ها يا فلد سپارها و
ميكاها تحت تأثير اسيد كربنيك موجود در آب باران به وجود آمده است، فرمول شيميايي اين فلدسپاتها و ميكاها به شرح زير است:
فلد سپات پتاسيمي | (اورتوكلاس) | |
فلد سپات سديمي | (پلاژيوكلاس) | |
فلد سپات كلسيمي | (آنورتايت) | |
ميكاي پتاسيمي | ||
ميكاي سديمي |
سيليكات آلومينيوم سنگهاي آذري تحت تأثير عوامل شيميايي به صورت خاك رس پولكي و كوارتز آنها به واسطه تغييرات فيزيكي به شكل لاي و ماسه در آمدهاند.
خاك رس به دو صورت آبرفته يا سطحي، و معدني يا عمقي وجود دارد. علاوه بر آن انواع سنگ رسي نيز از…
خاك نسوز
خاك نسوز را به انگليسي Fire clay يا Chamotte ناميدهاند و نام ديگر آن گل آتشخوار است. خاكي است كه در دماي 1580 درجه سلسيوس ذوب نميشود. كمترين دماي ذوب مخلوطهاي سليس و رس 1580 درجه سلسيوس است كه از 94 درصد گرد سيليس SiO2 و 6 درصد گرد آلومين Al2O3 تشكيل شده و در صورت تغيير نسبت اين دو ماده دماي ذوب افزايش مييابد. به اين جهت دماي 1580 درجه از مرز بين خاكهاي نسوز و غير نسوز…
روش قالبگيري خاك
در كارخانههاي آجرپزي سه روش عمده براي قالبگيري خاك وجود دارد كه عبارتند از: (1) روش گل سفت يا برش با سيم، (2) روش گل نرم و (3) روش پرس كردن خاك نيمه خشك.
روش گل سفت
در روش گل سفت فقط به اندازهاي آب اضافه ميشود كه خاك به حالت خميري درآيد. ميزان آب بسته به نوع خاك از 15 تا 25 درصد وزني تغيير ميكند. خمير خاك از ميان ماشين مكندهاي عبور ميكند و هوازدائي ميشود، حبابها و فضاها از هوا خالي ميشوند، در ضمن به واسطه اين عمل كارپذيري خمير و مقاومت آن نيز افزايش مييابد. سپس اين خمير به وسيله يك مارپيچ چرخنده به جلو رانده و از ميان يك قالب عبور داده ميشود و شكل آنرا به خود ميگيرد و منشوري ممتد از گل با شكل و اندازه معين و خاص ايجاد ميشود و همزمان با آن نقش دلخواه به سطح آن داده ميشود ( مثلاً به آن ماسه زده ميشود)، اين سه عمل مجموعاً در يك آسياب گلسازي يا الكسترو انجام ميگيرد.
منشور گلي از مقابل يك دستگاه برش اتوماتيك عبور داده ميشود و توسط سيم به طولهاي معيني بريده ميشود. قطعات بريده شده توسط يك نوار نقاله به محوطه بازرسي حمل شده و در آنجا قطعات مورد قبول به قسمت خشككن منتقل گرديده و قطعات مردود دوباره به آسياب…
ويژگيهاي آجر
آجر خوب بايد در برخورد با آجر ديگر صداي زنگ بدهد، صداي زنگ نشانه سلامت، توپري و مقاومت و كمي ميزان جذب آب آنست. آجر كه صداي خفه بدهد خوب نپخته است و يا ترك دارد. آجر پوك آب جذب ميكند، هنگام سرما يخ ميزند و خرد ميشود. آجر خوب بايد در آتشسوزي مقاومت كند و خميري و آب نشود، مواد شيميايي در آن اثر بد نكند و ضريب انتقال حرارتي آن كم باشد، رنگ آجر بايد يكنواخت با شد كه اين بر اثر يكنواختي جنس شيميايي و يكنواختي در پخت است بافت آجر خوب بايد همگن بوده و سطح آن بدون حفره و آلوئك باشد. سختي آجر بايد به اندازهاي باشد كه با ناخن خط نيفتد.
بنابر آخرين استاندارد ايران به شماره 7، خرداد 1357 در مورد آجرهاي رسي، آجرها به دو گروه دستي و ماشيني تقسيمبندي شدهاند كه آجرهاي دستي خود به دو نوع فشاري و قزاقي سفيد و آجر ماشيني نيز به توپر و سوارخ دار گروهبندي شدهاند. ابعاد آجر ماشيني 30-40-55×105×220 و ابعاد آجر دستي 30-40-55×100×210 ميليمتر، رواداري در طول آجر ماشيني 2 و براي آجر دستي 4 ميليمتر، رواداري عرضي اجر ماشيني 1 و آجر دستي 3 ميليمتر و رواداري ضخامت براي همه انواع به جز آجر دستي 55 ميليمتري كه 2 ميليمتر…
ملاحظات زيست محيطي
نقش خاك رس در توليد فرآوردههاي كشاورزي بر كسي پوشيده نيست و براي ايجاد خاك رس در طبيعت نياز به گذشت دهها هزار سال زمان است.
در فرآوري تمام فرآورده هاي سراميكي از جلمه آجر، خاك رس موجود در طبيعت به مصرف ميرسد و اين فرآيند يك سويه و برگشت ناپذير است. يعني نميتوان از ضايعات محصولات سراميكي خاك رس ساخت. برداشت خاك رس علاوه بر اينكه به توليدات كشاورزي كه زندگي انسان بدان وابسته است لطمه ميزند، بلكه زيانهاي جبران ناپذيري را به محيط زيست و اكوسيستم ( چرخه حياتي) نيز وارد ميسازد.
از اين رو بايد تا آنجا كه ممكن است از خاكهاي رسي كه به هر دليل قابليت كشاورزي ندارند و به ويژه سنگهاي رسي بهره برد و به تدريج فرآوردههاي ساختماني ديگري را كه به محيط زيست زيان كمتري..
ساخت بلوك ها
ساخت بلوك ها با وسائل دستي يا ماشيني انجام مي شود بلوك زني هاي دستي معمولاً در هر بار يك بلوك توليد مي كنند. مخلوط نيمه خشك را در قشرهايي به دفعات در قالب ريخته و پس از كوبيدن قشر بعدي را مي ريزند و مي كوبند تا قالب كاملاً پر شود، سپس مخلوط اضافي را پاك كرده روي قالب را تميز و صاف مي كنند.
ماشينهاي بلوك زني در انواع مختلف ساخته مي شوند و بسته به نوع بلوك قالب هاي مختلف را مي توان به انها بست و جدا نمود. مخلوط را بنا به دستورالعمل سازنده ماشين بلوك زني در آن مي ريزند كه پس از لرزاندن و جابجا شدن درون قالب زير فشار زياد پرس شده و سپس به بيرون رانده مي شود…