مشخصات کلی موتورخانه

محل ساختمان موتورخانه باید به گونه ­ای انتخاب شود که حتی­الامکان به پر مصرف­ ترین قسمت ساختمان نزدیک باشد. همچنین محل قرارگیری موتورخانه باید به گونه ­ای انتخاب شود که با کمترین دقت و هزینه، بهره ­برداری از آن ممکن باشد. به عبارت دیگر باید مکان موتورخانه کوتاه ­ترین فاصله را با ساختمان مصرف­ کننده داشته باشد و دسترسی به تجهیزات آن ساده باشد. برای محقق شدن موارد فوق باید معیارهای زیر در طراحی ساختمان موتورخانه مورد توجه قرار گیرد.

ارتفاع موتورخانه

باید به اندازه­ای باشد که مرتفع­ترین تجهیزات به راحتی در آن قرار گیرد و در عین حال فضای کافی بالای آن وجود داشته باشد. برخی از استانداردها حداقل فضای مرتفع­ ترین دستگاه در موتورخانه تا سقف ان را 2 متر پیشنهاد می­کنند. این ارتفاع اضافی از آن جهت است که امکان حرکت جرثقیل برای نصب دستگاه­هایی که ممکن است در آینده نصب شوند وجود داشته باشد و در ضمن هوای کافی به راحتی در موتورخانه گردش نماید. به تجربه ثابت شده است که معمولا ارتفاع 6-4 متر برای موتورخانه مناسب است.

درب­های موتورخانه

اندازه درب موتورخانه باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا عبور تجهیزات از آن به راحتی ممکن باشد. اگر قرار است درب موتورخانه در قسمت استقرار بویلرها باشد، باید این درب در محلی که جلوی بویلرها است نصب شود. بهتر است درب موتورخانه کشویی در نظر گرفته شود.

پنجره ­های موتورخانه

در موتورخانه برای گردش طبیعی هوا و خروج هوای گرم و کثیف که معمولا در بالای موتورخانه و زیر سقف آن جمع می­شوند، باید در صورت امکان در دیوارهای طولی موتورخانه نصب نمود. بهترین نوع پنجره، پنجره­ای است که در زیر سقف و ارتفاع حداکثر 1 متر و به طور نواری در طرفین موتورخانه نصب می­شود و باید تعدادی از آنها بازشو باشند.

برای حالتی که موتورخانه در طبقات زیر همکف قرار دارد و امکان نصب پنجره به هوای خارج وجود ندارد؛ از طریق اگزوز فن هوای موتورخانه به بیرون هدایت می­شود و اگر امکان استفاده از اگزوز فن وجود نداشته باشد در پایین درب موتورخانه یک دریچه جهت گردش هوا تعبیه می­شود.

کف موتورخانه

معمولا کف موتورخانه از بتن غیر مسلح ساخته می­شود و بهتر است در محل نصب دیگ­ها یک شبکه آرماتور نصب گردد.

مشخصات و ابعاد شبکه آرماتور با توجه به وزن دیگ­ها و قتی پر از آب هستند؛ تعیین می­شود.

دیوارهای موتورخانه

معمولا آجری یا پلاستر سیمان و یا کاشی هستند.

نقشه موتورخانه

در شکل زیر نمای کلی از یک موتورخانه نمایش داده شده است.

محل استقرار بویلرها در موتورخانه

قبل از تعیین محل استقرار بویلرها باید تعداد و ابعاد آنها را مشخص کرد. همچنین ابعاد مخزن سوخت روزانه و دستگاه­های تصفیه آب نظیر سختی­گیرها باید مشخص شوند. سپس بویلرها با رعایت فاصله بین خودشان و با دیوارهای اطرافشان به گونه­ای قرار گیرند که جلوی آنها در یک امتداد قرار گیرد به طوری که اگر طول دیگ­ها متفاوت باشد؛ نایکنواختی باید پشت دیوار قرار گیرد.

به عنوان یک اصل کلی؛ حتی­المقدور باید از نصب تجهیزات در جلو و پشت دیگ­ها اجتناب کرد.

کانال­های کف موتورخانه

کلیه لوله­ها غیر از لوله­های فاضلاب باید در بالای کف و در ارتفاع مناسب نصب شوند. در کف موتورخانه از یک کانال آبرو جهت هدایت و تخلیه آب­های زاید استفاده خواهد شد. این کانال باید حدود 1 درصد شیب داشته باشد و روی آن نیز باید توسط ورق آجدار به ضخامت 5 میلیمتر پوشانده شود.

لوله­های تخلیه باید درون کانال کف موتورخانه بوده و هرگز نباید در زمین دفن شوند زیرا دستیابی به آنها در هنگام پوسیدگی یا گرفتگی مشکل خواهد شد.

فضای لازم در موتورخانه

آرایش یک موتورخانه با رعایت مسایل ایمنی، فنی و در نظر گرفتن فاصله لازم برای تعمیرات و نگهداری و بنا به نظر طراح مشخص می­شود. به طور کلی در یک موتورخانه اجزایی از قبیل بویلرها، چیلرها، منبع ذخیره آبگرم، منبع سوخت روزانه، سختی­گیر، منابع انبساط بسته در صورت وجود و تعدادی پمپ قرار میگیرد. فاصله تجربی استاندارد بین بویلرها یا چیلرها 1 متر است.

هوای لازم برای موتورخانه

مقدار هوای لازم برای موتورخانه جهت احتراق سوخت­ها به ظرفیت حرارتی مشعل بستگی دارد. معمولا برای هر کیلو وات آن، 0.5 لیتر در ثانیه در نظر گرفته می­شود که باید به صورت طبیعی و از طریق شبکه­های تعبیه شده بر روی درب یا پنجره موتورخانه و یا دریچه ورود هوا تامین شود.سرعت ورود این مقدار هوا به موتورخانه نیز باید بین 2-1 متر بر ثانیه باشد که در این صورت می­توان به طور تجربی به ازای هر مگاوات ظرفیت حرارتی مشعل، 0.6 مترمربع سطح مفید برای دریچه هوای ورودی در نظر گرفت.

هوای مورد نیاز جهت تهویه موتورخانه و جلوگیری از بیش از حد گرم شدن ان نیز برابر با مقدار هوای لازم جهت احتراق سوخت است و سطح مفید لازم برای دریچه­های ورودی نیز برابر 0.6 مترمربع می­باشد.دریچه ­های ورودی هوا به موتورخانه باید در سطح پایین و نزدیک کف کار شده و دریچه­های لازم جهت خروج هوای تهویه و اگزوز آنها باید در نزدیکی سقف موتورخانه نصب شوند.